Yangın çıktığında her şey çok hızlı ilerler. Bu nedenle ne yapmanız gerektiğini bilmeniz çok önemlidir. Yangın riskini azaltmak için evde yapabileceğiniz birçok hazırlık vardır.
Yangına karşı kendinizi nasıl korursunuz?
- Evinizde bulunan elektrikli aletleri düzenli olarak kontrol edin. Bir bilgisayar yatağınızda uzun süre kalmamalı, çünkü çok fazla ısınabilir. Yıpranmış olan bir kabloyu onarmaya çalışmayın, derhal yenisiyle değiştirin. Elektrikli aletleriniz, örneğin televizyon, tost makinesi ya da mikrodalga fırın bozuksa, tamir edilmeli ya da atılmalıdır. Ayrıca ısı veren elektrikli aletlerin kolay yanabilecek nesnelerin yakınında olmaması önemlidir. Şarj olan cep telefonunuzu yanabilecek nesnelerden uzak tutun.
- Ocak yakınında kolay yanmaya başlayacak nesneler bulundurmamaya dikkat edin. Örneğin, tutacaklar, mutfak havluları ya da gazeteler. Yangınlar çoğunlukla mutfakta başlar. Ocak başında yangınların çıkma olasılığı yüksektir, mesela sıcak ocak üzerinde unutulan bir tencere yangına sebep olabilir. Yemek yaparken ocağın başından ayrılmamanız gerekir. Bir ocak alarmı ya da bir zamanlayıcı bulundurmak, yangın çıkmasını önlemek için çok işe yarar. Zamanlayıcı bir süre sonra elektriği keser. Bir ocak alarmı ise, ocak çok fazla ısındığında ya da tüttüğünde elektriği keser. Yapı malzemeleri satan mağazanıza sorarsanız, size yardımcı olacaklardır. Sıvı yağ kullanarak yemek yapmanız durumunda, yakınınızda bir kapak bulundurmanız önemlidir. Sıvı yağın ateş alması durumunda, kapakla yangını boğabilir ve tencereyi ocaktan çekebilirsiniz. Yanmaya başlayan sıvı yağ, su ile söndürülmemelidir. Ayrıca aspiratörü ara ara temizlemeyi unutmayın, aksi halde içinde biriken yağ ateş alabilir.
- Odadan çıkarken yanmakta olan tüm mumları söndürün. Mumları birbirine çok yakın yerleştirmemeye dikkat edin. Mumları kolay yanmaya başlayacak eşyaların yakınına yerleştirmeyin. Örneğin kağıttan yapılmış dekorların yanabilme olasılığı çok yüksektir.
- Yatağınızda veya uykuya dalabileceğiniz yerlerde sigara içmeyin. Yatakta içilen sigaralar, İsveç’te ölümle sonuçlanan yangınların en olağan sebebidir.
- Kibrit ve çakmakları çocukların ulaşamayacağı yerlerde bulundurun. Çocukların odasına yangın alarmı yerleştirin. Kibritle oynayan ve odasında yangın çıkaran çocuklar, yetişkinlere haber vermeye cesaret etmeden önce yangını kendileri söndürmeye çalışırlar.
- Dışarıda şimşek ya da yıldırım var ise, tüm elektrik ve anten bağlantılarını çıkarın.
- Bir apartman dairesinde yaşıyorsanız, merdiven boşluğu, yanmaya başlarsa kolayca çıkabileceğiniz bir kaçış yolu olarak adlandırılır. Bu nedenle merdiven boşluğuna çocuk arabası ve bisiklet koymamalısınız. Bunların haricinde gazeteler, çöp, Noel ağaçları ve kolay yanabilecek başka nesneler bulundurmamanız gerekir.
- Tüplü bir ızgaranız varsa, tüp dairenin içinde değil, balkonda muhafaza edilmelidir. Bir tüp tavan arası ya da bodrumda da muhafaza edilmemelidir.
Yanıcı maddeler
Yanıcı maddeler arasında gazlar ve yanıcı sıvılar bulunur. Çakmak gazı, benzin, tiner, lamba yağı, sprey kutuları ve gaz yağı genellikle evde bulunan yanıcı maddelerdir. Yanıcı maddeler hakkında bulunan kurallara uymak ve dikkatli olmak gerekir. Evinizde olabildiğince az yanıcı madde bulundurun. Yanıcı maddeleri çocukların erişemeyeceği güvenli bir yerde saklayın. Çok aileli bir evde yaşıyorsanız, yanıcı maddeleri tavan arasında veya bodrumda depolamak yasaktır.
Mangal
Mangal yapacaksanız, güvenliği akılda tutmalı ve yangın riskini azaltmalısınız. Doğada mangal yapacaksanız, yangın yakma yasağının olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Neyin geçerli olduğunu bulmak sizin sorumluluğunuzdadır ve bu bilgi belediyenin internet sitesinde bulunabilir.
Yangın yakma yasağı var ise, sadece belirli mangal yerlerinde mangal yakabilirsiniz. Mangal yerini terk ederken, mangalın tamamen sönmüş olduğundan emin olun.
Çoğu kez balkonda mangal yapmak yasaktır. Mülk sahibinden geçerli olan kural hakkında bilgi alabilirsiniz. Balkonda mangal yapmak serbest ise, elektrikli mangal kullanmalısınız.
Yaşlı olanlar veya engelliler için
Yaşlı iseniz, ya da bir engeliniz var ise, kendinizi yangından nasıl koruyacağınız hakkında daha dikkatli olmalısınız. Yangın alarmının kontrolünü yapmaları için ailenizden birinden, arkadaşınızdan ya da yardım personeli/asistanınızdan yardım isteyin. Büyük bir tanesini taşımakta zorlanırsanız, iki tane ufak yangın alarmı seçin. Duyma bozukluğunuz var ise, yangın alarmı titreyen ya da ışık veren başka bir alarm sistemine bağlanabilir. Ayrıca, ocağı kapatmanızı veya ışıkları söndürmenizi hatırlatacak alarmlar da vardır. Hangi alarmlara ihtiyacınız olduğunu değerlendirin. Belediyenin yardım görevlilerinden hangi yardım araçlarını onlar aracılığı ile erişebileceğiniz hakkında bilgi alabilirsiniz.
Yangın çıkarsa ne yapmalısınız?
- Kurtar hayatı tehlikesi olanları kurtar, fakat kendini de gereksiz büyük risklere maruz bırakma.
- Uyar yangının tehdit ettiği herkesi uyar.
- Alarm ver 112’yi arayarak acil durum hizmetlerini bilgilendir, tereddüt etme! Yangını kendiniz söndürmeyi başarsanız dahi, yangın yerinin kontrol edilmesi gerekebilir. Bir kez fazla kontrol edilmesi, bir kez az kontrol edilmesinden iyidir.
- Söndür yangın henüz daha yeni başlamışsa, ufak bir yangın ise ve kendiniz söndürebileceğiniz kanaatine sahipseniz, hemen söndürün. Bir toz söndürücü kullanın ve alevlerin kökünü hedef alın ya da yangını örneğin bir halı ya da yangın battaniyesi ile söndürün. Kurtarma personeli geldiğinde onları karşılayın ve olanları anlatın.
- Duman ısındı mı yanmaya başlar ve yangın, dumanın ulaşabildiği tüm alanlara yayılabilir. Yangının diğer odalara yayılmasını önlemek için kapıları kapatın, böylece oksijen tükenir ve duman odanın içinde kalır.
- Bir apartman dairesinde yaşıyorsanız: Dumanla dolu olan merdiven boşluğuna çıkmayın. Duman çok zehirlidir ve sadece birkaç nefes sonra nefes almakta zorlanırsınız ve başınız öyle döner ki, dışarıyı bulmakta zorlanırsınız. Bunun yerine dairenizde kalın. Her daire kendi başına bir yangın hücresidir. Bu demektir ki, örneğin komşunuzda yangın başlarsa, yangın sizin dairenize 60 dakika boyunca ulaşamaz. Eğer kapı sıkı değil ise, kapının etrafını ıslak havlular ile destekleyebilirsiniz. Kurtarma personelinin sizi en rahat şekilde kurtarabileceği bir yerde, örneğin balkon kapısı veya pencerede bekleyin.
- Bir villada yaşıyorsanız: Sıcak duman yukarı doğru yükselir ve aşağı katta yangın çıkmış ise, üst kata çıkan merdiven hızlı bir şekilde duman ile dolar. Eğer evinizin birden fazla katı varsa, üst katlardan sizin ve evde yaşayan diğer bireylerin nasıl dışarı çıkabileceği hakkında bir planınız olmalı. Bu bir merdiven yardımı ile ya da bir ip yardımı ile olabilir. Evde yaşayan herkesin oraya nasıl gideceğini bilmesi gerekir. Ayrıca herkesin, dışarı çıktığında nerede toplanılacağını bilmesi gerekir.
Bir yangın sonrası
Tehlikeli yangın dumanı soluduysanız ya da bir yeriniz yandıysa bir hastaneyi ya da size en yakın sağlık ocağını ziyaret etmeniz önemlidir. Bir yangına maruz kalmış olmak çok zorlayıcı bir deneyimdir. Çoğu kez yaşananlar hakkında biriyle konuşmanız gerekebilir. Örneğin sağlık ocağınız, sizin psikolog ile irtibata geçmenize yardımcı olabilir. Bir yangın sonrası sigorta şirketiniz ile irtibata geçmeniz de önemlidir.
Evde bulundurulması gereken ekipman:
- Evin mutfağında ve birinin uyuduğu her odada yangın alarmı olmasını öneriyoruz. Ayrıca siz evde değilseniz, alarm merdiven boşluğunda duyulsun diye bir tane de holde bulunmalı. Yangın alarmları tavana monte edilecek, duvarlarda ya da bir rafta değil. Yılda bir kez ve bir kaç haftalık tatil sonrasında yangın alarmlarınızın çalıştığını kontrol edin. Gerektiğinde pil değiştirmeyi unutmayın.
- Ayrıca evde bir yangın söndürme cihazınızın bulunmasını öneririz. Toz ile söndürenler en iyi türlerdendir. Ya bir tane 6 kiloluk ya da iki tane 3 kiloluk bulundurun. Yangın söndürme cihazının, sizin ona hızlıca erişmenizi sağlayacak şekilde erişilir bir yerde olması önemlidir. Dairenizin ya da villanızın nasıl göründüğüne bağlı olarak, bir toz söndürücü yatak odasına yakın ya da içinde, mutfağa yakın ya da mutfakta bulundurmanız önerilir. Bir yangın söndürme cihazının sadece bir kez kullanıldığını unutmayınız.
- Ocakta, koltuk veya kanepede yangın çıkarsa söndürmek için bir yangın battaniyesinin bulundurulması iyi olacaktır. Ayrıca yangın battaniyesi sizi ve çocuklarınızı da dışarı çıkarken korur.
Uyarı Sinyali (Kamuoyuna Önemli Bilgi, VMA)
İsveç’in büyük şehirlerinde uyarı alarmı bulunur. Bu alarmlar gaz sızıntısında, büyük yangında ya da başka ciddi kazalarda uyarı verir. Kamuoyuna Önemli Bilgi sinyali, on dört saniyelik duraklarla verilen yedi saniyelik uzun sesten oluşur. Durum kontrol altına alındığında, “Tehlike bitti” sinyali verilir. Bu sinyal 30-40 saniye devam eden uzun bir sinyaldir. Dış mekan alarmı, sistemin çalıştığını test etmek için Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarının ilk tatil olmayan Pazartesi günü, saat 15: 00’de test edilir. Dış mekan alarm sistemi, İsveç’in savaşa girmesi durumunda acil durum alarmı ve uçuş alarmı vermek için de kullanılır. Kamuoyuna Önemli Bilgi sinyalini duyduğunuzda:
- İç mekanda koruma arayın.
- Tüm kapıları, pencereleri ve havalandırmaları kapatın.
- Daha fazla bilgi almak için radyoyu dinleyin veya TV’yi açın.
- Daha fazla bilgi için belediyenin www.krisinformation.se web sitesini ziyaret edin ya da bilgi edinmek için 113 13 numaralı telefonu arayın.
Yangına karşı kendinizi koruma yöntemleri
Folder på turkiska - Skydda dig mot brand